‘Het’ is van roestvrij staal. ‘Zij’ zijn van het mensenras, maar van een bijzonder soort. Vaak, zoals nu, gaan ze gehuld in stofjassen en haarkapjes. Ook hun schoenen zijn ingepakt.
Ik bevind me in het Amsterdam Science Park bij Nikhef, het Nationaal Instituut voor Subatomaire Fysica. Terwijl je er als gewoon mens rondloopt met de heren fysici voel je je als ‘De muis met de olifant’. Zegt de muis: ‘Wat stampen we lekker, hè?’
En dat niet alleen qua hersens. Bovendien geldt: stampen = trilling. Precies daar gaat het hier om, terwijl we staren naar de stabielste plek op aarde. Binnenin het ‘Multi-SAS’ wordt zelfs de miniemste trilling gedempt. Multi-SAS? Multiple stage seismic attenuation system. De graad van exactheid ervan kan niet treffender worden geïllustreerd dan door de achthonderdduizend metingen per seconde waarmee het systeem wordt aangestuurd. Alsof dat nog niet genoeg is, veroorzaakt alleen al die controle weer fractionele trillingen die op hun beurt om eliminatie vragen…
Made in The Watergraafsmeer
Het Multi-SAS werd ontwikkeld voor een project waarbij dit soort precisie wordt vereist. Vijf systemen zullen worden geïnstalleerd op cruciale punten binnen de Virgo-opstelling in Italië. Een zesde blijft bij Nikhef voor verdere ontwikkeling. Inmiddels is er voor Multi-SAS ook interesse vanuit commerciële hoek. Dat komt goed uit. Bij Nikhef houdt men zich tactisch op de vlakte inzake de kosten van hun kunstwerken, maar in dit onderzoeksgebied dringt de kwalificatie ‘astronomisch’ zich al gauw op.
High-tech spaghetti: expert Alessandro Bertolini ziet dat het goed is.
Maar wat nu als het resultaat van al deze inspanningen niet de metingen oplevert die worden verwacht? Die vraag levert bij de geleerden geen bedrukte gezichten op. Integendeel. Zeker, meetbare bevestiging van de heersende theorieën is op zich al heel wat. Prachtig zelfs, enorm. Maar wat is er mooier dan het onverwachte, waardoor er nieuwe vergezichten binnen de fysica zullen ontstaan?
Ondertussen denkt de lezer: ‘Virgo, metingen, hoe-wat-waar?’ Daarover gaat
EINSTEIN & JO.
Jagen op het ontstaan van ons universum. Spannender kan het niet.
